آموزش محیط زیست
حمزه حاجی؛ لطیف حاجی
چکیده
علیرغم علاقه روزافزون به بررسی نقش باورهای دینی نسبت به حفاظت از محیطزیست، هنوز تحقیقات کافی در رابطه با تحلیل پیامهای الهی انجام نشده است. لذا پژوهش حاضر سعی دارد این شکاف را با شناسایی و اعتباریابی مفاهیم اخلاق محیط‌زیستی از منظر قرآن پر کند. در این تحقیق از رویکرد ترکیبی (طرح متوالی اکتشافی) استفاده شد. در بخش کیفی به‌منظور ...
بیشتر
علیرغم علاقه روزافزون به بررسی نقش باورهای دینی نسبت به حفاظت از محیطزیست، هنوز تحقیقات کافی در رابطه با تحلیل پیامهای الهی انجام نشده است. لذا پژوهش حاضر سعی دارد این شکاف را با شناسایی و اعتباریابی مفاهیم اخلاق محیط‌زیستی از منظر قرآن پر کند. در این تحقیق از رویکرد ترکیبی (طرح متوالی اکتشافی) استفاده شد. در بخش کیفی به‌منظور شناسایی مفاهیم اخلاق محیط‌زیستی از منظر قرآنی از تحلیل محتوا بر اساس رهیافت تفسیری استفاده شد. فرآیند اجرایی پژوهش در بخش کیفی، مصاحبه با هفت نفر از متخصصان الهیات و معارف اسلامی بود که به‌صورت نمونهگیری گلوله برفی انتخاب شدند. سپس در بخش کمی، بر اساس مفاهیم بخش کیفی، پرسشنامهای طراحی و در بین جامعه موردمطالعه توزیع شد. جامعه موردمطالعه روستاییان شهرستان نقده بودند (36760 =N) که با استفاده از نمونهگیری تصادفی طبقهای تعداد 379 نفر انتخاب شدند. روایی محتوایی ابزار تحقیق توسط پانلی از متخصصان تأیید شد. برای تعیین روایی از نسبت روایی محتوایی و شاخص روایی محتوایی استفاده شد که مقدار هر دو آنها قابل‌قبول (بالای 7/0) بود. همچنین پایایی ابزار تحقیق با استفاده از آلفای کرونباخ (83/0) تعیین شد. در بخش کمی جهت تلخیص مفاهیم از تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. طبق نتایج، مفاهیم اخلاق محیط‌زیستی از منظر قرآن تحت عنوان شش مفهوم کلی «امانت‌داری»، «شکرگزاری»، «آبادانی»، «عدالت»، «کمالگرایی» و «احترام» دستهبندی شدند. همچنین، به‌منظور اعتباریابی هر یک از مفاهیم از تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم استفاده شد. در پایان پیشنهاد‌هایی جهت تقویت ارزشها و اصول اخلاقی قرآن نسبت به حفظ محیطزیست ارائه گردید.
